هاوسەرگیری پێغەمبەری ئیسلام لە گەڵ عائیشەی کچی ئەبووبەکر. مامۆستا زانا...ڕ

بــه نـێوی خوای گــه وره..
ئـاخۆحـه زره تی عــــــــایشــــه ..ڕه زای خوای لێ بێت.. لــه عـومری ۹سـاڵی شووی بـه پێغه مبه ر(درودی خوای لێ بێت).کــردووه؟
جێی خۆێتی تـاقیقات ولێکۆ ڵینه وه لـه سـه رئـەم بـابـه ته و  زۆر لـه بـابـه ته کانی تر بکرێ که لـه  مـه جالیسی خسوسی وعمومی گله یی وگـازندەیی لێده کـەوێته وه، وبـه شێوویەکی ئـاکادیمی سـه رده مێانـه شیی بکرێته وه.
کـه ئەوبـابـه تـه(زه واجی عـایشه ) ێەکێک لـه  گرینگترین بـابـه تەکانه  بـۆتـه جێگای مشتوو مڕێکی زۆر له بیرمـه ندانی ئیسلامی وغـه یره ئیسلامی..

ده نێو ئێمه دا وامەشهووره که عایشه له تەمەنی۹ساڵه گی شووی به پێغه مبه ر کردووه مامۆستاکانی ئێمەش بێ فکر کردنه وه  (ئـه وڕه وتـه) له مینبه ره کان دووپات ده که نه وه  که پڕسیار له مامۆستا  کرا، چـۆن شتیوا ده بێ؟
بۆ قووتاربون له باسه که پـەنا بۆ پـاساوی سـه یرو سه مه ره دێنن که گۆێا ئـه وه له تـایبـه تمه ندێکانی(خواص) پێغه مبه ره.بۆ خـه ڵکی ترنــابێ!
یـــا ، لـه بـه ره وه ی عـه ره بستان زۆر گـه رمه کچی ۹ساڵه بـه قـه واره ی ۱۹ساڵه ئه چوو، ڕاستی ئـه وه ێه  نـاعیلاچێه والا ئـه و، جوابـانـه، جواب نین..
 (۱)زانستێکان، ئه وه ده رده خه ن، که ئیستا پلەی گـه رما بـه چه ند قات له وزمان،(زمانی پێغه مبه ر) گـه رمتره ئـه دی بـۆ عه ره بستان ئیستا عومری زه واجی (۱۸)ساڵ داناوه؟

(۲) شێهه لـه مـه حـازرین کیژی( ۹)ساڵه ی  خۆمان  بـده ین بـه پیاوێکی (٥۳)سـاڵه  پـه س ئـه وه جواب نین ڕێگا چـاره ئـه وه ێه کــه عــه رزتـان ده کـه م.
پسپۆڕانی لێزان، خـاوه ن عـه قڵ وته دبیر، قۆوڵی مـه ردانـه گیان لێ هه ڵ ماڵیوه بـۆ دیفاع له حضرت رسول الله صلی الله علیه وسلم هـاتوونـه ته، مـه یدان، و زۆر سـه رده میانه، بـاسـه کـه یان تــاووتۆ، کردووهکـه خۆم بـه قناعه ت پێهێنان بـه وته یی بـه نرخی ئـه وسـه روه رانــه ،

 داوام له  ئـه مک نـاسان و مـامۆستایانی دین ئـه وه ێه بـه چـاوێکی ئـینسافـانه چـاو له بابـه ته که م بکه ن کـه له مێژه کو
توویانه (الانصاف خیرالاوصاف)

 تـکاێه هـاوڕام بن..


ابن حجر لـه الاصابه فی تمیز صحابه(لاپـه ری۷) وکتێبی (عه ینی عمدت القاری فی شرح البخاری )به رگی ۲


امام نووی فی (تهذیب الاسماء واللغات )برگی  دووه م ده گه ل( الابدایه والنهایه ابن كثیرو وشێخی طبری )ئه مانه له سه رشتێک کۆکن، که براوه رده که، له وێ ده رده که وێئـه ویش ئـه وێه

 کە ئه سمائه  کچی ابوبکر له ٦۳کۆچی وفاتی کردووه ئه ووه خت کە ئـه سما، فه وتی  کرد عومری ۱۰۰ساڵ بووه..

 ده بی مه علومی کە ین کە( پێغه مبه ر )که هیجره تی کرد عومری( اسما ئه) چه ند بووه ؟بێنه ۷۳له ۱۰۰ساڵ کە م کە وه ده مێنێ27 خۆ، هه مو مێژونوسه کان کۆکن بێ خیلاف کـه ئـه سـمائـه ۱۰ساڵ له عـایشه، گه وره تره.په س به و تێوه ره عومری عایشه ئـه وده م ،۱۷ساڵ بووه مه علومی هه موانه کە پێغه مبه ر هیجره تی کرد بۆ (مه دینه )لـه ساڵی دوی کۆچی عایشه ی گواستۆوته وه ..

ئه گه ر دو ساڵ به هاوێنه سه ر۱۷ده بێ به ۱۹.پـه س عایشه له عومری ۱۹ساڵه گی شووی بـه پێغه مبه رکردووه..

بیهقی له سنن کبری به رگی٦ابن عساکیر له تاریخی دمشق ابن کسیر له بیدایه ونهاێه به رگی ۸ ئه وانه هه مو کۆکن له سه روه ی که ئـه سمائه  ده ساڵ له عایشه گه وره تر بووه.که ئـه جێی مشتوو مڕنـه بووه..


بـه ڵام ئاێه ئـه م ۱۹چۆن بۆته( ۹؟) له جوابدا ده ڵه ین که(۱۰)ێه  که وتووه جا یـائیشتبای چاپی بووه یــا خـودی هیشام کوری عوڕوه  (نـاقل)بـه ئیشتباه وه ری گرتووه. یـانی لێی تێک چووه ئـاێه لـه تــاریخا شتیوا ڕوی داوه؟

به ڵێ له تاریخا شتیوا روی داوه.ابن حجر هێتمی که باشترین کتێبی هه ێه له سه ربخاری که( فه تح البارێه).ده ڵێ ئه وه زۆر هه ڵ، ده که وی، که ده(۱۰) زیاد بکرێ یـالێی بکه وێ. بۆ نمونه هه موو مێژونوسان ده ڵێن پێغه به ر له دوازده ی ربیع الاول له دایک بووه سه یره که ئه وه ێه ده ڵێن فه وتیشی هه رله ۱۲ربیع الاول بووه..

ئـه وه مه علومی هه مو مێژونوسـانـه که ئـه وه هـه ڵێکی تـاریخێ،مێژووێه بـابـزانین شێخ ابن حەجەر ڕه حمه تی خوایی لێ بێ چده فـه رمووێ؟ ابن حجر ده فه رمێ ئه وقسه ڕاس نێه .پێغه مبه ر له دوی ربیع الاول فه وتی کردووه
ده ی چۆن دو(۲) بۆته دوازده.(۱۲) انهم قالو مات رسول الله صلی الله علیه وسلم فی ثانی شهرربیع الاول فتغیرت  فصاره ثانی عشر   ای تغیر الهاء الی العین.واستمر الوهم بذالك یتبع بعضهم بعضامن غیر تاءمل..

زه واجی  عایشه ش ئاوا هاتووه (۱۰)  له (۱۹)که وتووه هه ردوپاتکراوه ته وه تا به  و ،ڕۆگـه یوه..

 ئیتر کە س  نهاتووه قۆڵی پیاوه تی لێ هه ڵماڵێ ،ده س بـه تاقیقات ولێکۆڵینه وه بکا ده کرێ ئاماژه بکرێ( ئـه ووه ڵین)
 کـه ڕه ت ،کێی ئـه م قسه ێی کردووه  ئه گه ر دیقه ت بکه ین (جه معه ن پێنج خه ته )ئه ویش ده چێته وه سه ر  هیشام.کوری عوروه ڕه زای خوای لێ بێ . پێش هیشام که ئه وقسه ێی نه کردووه ئـیمام مایک فـه رمووێه ریواێت له هیشام قبوڵ مه که ن.
وکان مالکا لایرضاه امام مالك فرمووی هیشام تاله مه دینه ێه قسه ی لێوه رگرن که چو بۆ عیراق قسه ی لێوه ر مه گرن.
چون هیشام له خه ڵکی عیراقیش (حدیث) وه رده گرێ له به روه ی که تازه قسه وباسی شیعه وسونه سه ری هه ڵ ده دا (ته بعه ن شیعه خـاتو عـایشه یان قبوڵ نێه) تۆمه ت سازده که ن وقسه ی عێراقێکان بۆ موتمانه نابێ....
هیوام واێه بـه ئیسافه وه بیخوێننه وه.

{بەرێز مامۆستا زانا ... ر}

یەکێتی  زانایانی ئایینی کوردستانی ئێران

٦ی جۆزەردانی ١٣٩٥ی هەتاوی